สารคดี. 40 : 472 (กรกฎาคม 2567).
นิตยสารสารคดี ฉบับนี้ เรื่องเด่นประจำฉบับ “20 ปี “ตากใบ” ความทรงจำ ประวัติศาสตร์
บาดแผล” “เหตุการณ์ตากใบ” ที่อำเภอสุดแดนใต้ฟากอ่าวไทย เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2547
ถูกนับเป็นเหตุการณ์ชุมนุมที่มีคนตายมากที่สุด
เป็นการสูญเสียชีวิตคนบริสุทธิ์ที่มีตัวตนจริง
ไม่ใช่เพียงเรื่องเล่าลือหรือตำนานปรัมปรา
และเป็นเหตุการณ์ที่ส่งผลกระทบต่อความศรัทธาของคนท้องถิ่นที่มีต่อรัฐมากที่สุด
แต่ว่านั่นไม่ใช่จุดแรกของความขัดแย้งรุนแรงในพื้นที่ชายแดนใต้
กล่าวเฉพาะในช่วงประวัติศาสตร์สมัยใหม่ก็อาจย้อนโยงไปถึง “เหตการณ์ดุซงญอ”
เมื่อเดือนเมษายน 2491 การถูกทำให้หายสาบสูญของหะยีสุหลงเมื่อปี 2497
จนถึงเหตุการณ์ปล้นปืนค่ายปิเหล็งเมื่อปี 2547 ที่นับเป็นหลักหมายแรกของ
“เหตการณ์ไฟใต้” ในยุคนี้ แล้วตามมาด้วย “เหตุการณ์กรือเซะ”ในเดือนเมษายนปีเดียวกัน
และ “เหตการณ์ตากใบ” ในเดือนตุลาคม อันเป็นโศกนาฏกรรมครั้งใหญ่สุดในพื้นที่ชายแดนใต้
ซึ่งรัฐยอมรับ และมีการกล่าวโทษและจ่ายค่าเยียวยาให้แก่ครอบครัวผู้สูญเสียในทางแพ่ง
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ในฉบับนี้